Παρακίνηση νεαρών αθλητών στα ομαδικά σπορ
Συγγραφέας: Φρόσω Πατσού, Ψυχολόγος - Αθλητικός Ψυχολόγος, Μέλος Επιστημονικής ομάδας Αθλητικές Ακαδημίες ΟΠΑΠ
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ζούμε την εποχή της υπερβολικής εξειδίκευσης στα ομαδικά αθλήματα. Ωστόσο στην αναπτυξιακή ηλικία των 10-16 ετών η προπόνηση των νεαρών παικτών οφείλει να οικοδομεί τον παίκτη του αύριο. Οι ερευνητές επιδιώκουν διαρκώς να αναζητούν τις αιτίες που προσδιορίζουν τα κίνητρα των ατόμων νεαρής ηλικίας να συμμετέχουν σε αθλήματα και να αναπτύσσουν μέγιστη προσπάθεια από όποια θέση και αν καλούνται να αγωνιστούν. Η πιθανή επιτυχία σε μια συγκεκριμένη θέση έχει ως αποτέλεσμα την καλλιέργεια μιας θετικής πεποίθησης ως προς την ικανότητα τους και την ενίσχυση θετικών συναισθηματικών αντιδράσεων για την ανάπτυξη εσωτερικής παρακίνησης ως προς την συνεχή εξέλιξη τους.
Υπό αυτό το πρίσμα ο νεαρός αθλητής θα πρέπει να βιώνει χαρά και επάρκεια από τη συμμετοχή του στην ομάδα και να έχει εσωτερική παρακίνηση, δηλαδή να είναι προσανατολισμένος στο Έργο και όχι στο Εγώ. Σε αυτές τις ηλικίες η επιθυμία του αθλητή να παίζει και να προπονείται θα πρέπει να είναι υψηλότερη από οποιαδήποτε άλλη επιθυμία μέσα στο παιχνίδι, θα πρέπει να βιώνει ευχαρίστηση από τη μάθηση, τη βελτίωση και την επίτευξη νέων δεξιοτήτων. Η αλλαγή της θέσης του στην ομάδα μπορεί να τον επηρεάσει ψυχολογικά αν ληφθεί ως απειλή, τιμωρία ή απόρριψη. Ωστόσο, η τοποθέτηση του σε μια θέση που απαιτεί μια νέα μαθησιακή κατάσταση και η επιτυχής ανταπόκριση του παραπάνω εγχειρήματος θα είναι οι συνθήκες εκείνες που θα τον ανδρώσουν ως προσωπικότητα.
Ωστόσο, σημαντικό ρόλο στο να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι παίζει η προσέγγιση του προπονητή και ο τρόπος που θα εξηγήσει και θα πλησιάσει τον νεαρό αθλητή προκειμένου να του εξηγήσει τα νέα του «καθήκοντα». Η σωστή επικοινωνία και μετάδοση του μηνύματος από τον προπονητή στον αθλητή, αλλά και η χρησιμοποίηση της ίδιας τακτικής σε όλους του παίκτες είναι σημαντικά στοιχεία τα οποία θα επιφέρουν την επίτευξη του στόχου, ο οποίος είναι η πολύπλευρη ανάπτυξη, τόσο σωματικά (τακτική και τεχνική), όσο και ψυχικά στους νεαρούς αθλητές.
Οι προπονητές μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τον προσανατολισμό και την παρακίνηση των νεαρών αθλητών/τριων καθώς, οφείλουν να παρέχουν ένα περιβάλλον που να δίνει έμφαση σε ορισμένους παράγοντες, όπως είναι η πολυπλευρικότητα, η πολλή καλή γνώση και η σπουδαιότητα όλων των θέσεων της ομάδας, η συστηματική προσπάθεια, η επιμονή και η συνεχής βελτίωση αλλά και μέσω της μίμησης προτύπου μπορούν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον στο οποίο η δημιουργική και σωστή σύγκριση με τους συναθλητές μπορεί να αυξήσει την παρακίνηση των νεαρών αθλητών/τριων και να μην δημιουργήσει κλίμα αντιπαλότητας για μια συγκεκριμένη θέση. Η δημιουργία ενός τέτοιου περιβάλλοντος το οποίο δημιουργεί ο προπονητής, σε συνδυασμό με τον σωστό τρόπο ερμηνείας από την μεριά του αθλητή θα ενισχύσουν την ανάπτυξη της αυτογνωσίας τους, των θετικών συναισθηματικών τους αντιδράσεων και του προσανατολισμού τους προς το «Έργο» και όχι προς το «Εγώ».